Những ngày này, dưới cái nắng mùa hè oi bức, cánh đồng Doi (phường Quỳnh Mai, tỉnh Nghệ An) rộng hơn 1 ha của anh Trần Văn Quân (41 tuổi) vẫn trải dài một màu xanh mơn mởn của rau nhót. Mới nhìn, nhiều người không biết sẽ nhầm tưởng là một loại cỏ, rau hoang dại. Thế nhưng, khi được chế biến thành món ăn, thực khách bị cuốn hút bởi vị dòn dòn, mặn mặn, ngọt ngọt của loại rau này.
Anh Quân bên cánh đồng rau nhót của mình (ảnh: Đức Hùng).
Anh Quân chia sẻ, cánh đồng Doi vốn là vùng bãi bồi, đất đai nhiễm mặn, khô cằn. Người dân địa phương đã từng trồng nhiều loại hoa màu như ngô, lạc, đậu tương… nhưng cây chậm lớn, cằn cỗi, năng suất thấp nên bỏ canh tác. Lâu ngày, vùng đất này trở thành cánh đồng hoang, cỏ dại mọc um tùm.
Rau nhót có vị chua và mặn nhẹ, một chút vị đắng, thường mọc dại ở vùng bãi bồi, ven sông nước lợ, đầm tôm, ruộng muối tại các xã vùng ven biển Nghệ An.
8 năm trước, trong một lần đi qua cánh đồng Doi bị bỏ hoang, anh Quân nảy sinh ý tưởng “khởi nghiệp”, thuần dưỡng cây rau nhót, đem về trồng thâm canh trên cánh đồng nhiễm mặn này.
Rau nhót có vị chua và mặn nhẹ, một chút vị đắng, thường mọc dại ở vùng bãi bồi, ven sông nước lợ, đầm tôm, ruộng muối tại các xã vùng ven biển Nghệ An. Trước đây, rau nhót là món ăn dân dã “cứu đói” của bà con miền biển với các món chế biến như nộm, xào. Nhiều năm gần đây rau nhót được người dân ưa chuộng, trở thành đặc sản trong các nhà hàng.
Cánh đồng Doi từng bị bỏ hoang được thuần hoá thành cánh đồng rau nhót xanh mướt, cho thu nhập hàng trăm triệu đồng/ năm.
Nghĩ là làm, năm 2018, gom hết vốn liếng, vay mượn thêm được hơn 500 triệu đồng, anh Quân bắt đầu khởi nghiệp bằng việc khoán hơn 1 ha đất trên cánh đồng Doi, san ủi, cải tạo, làm hệ thống mương thoát nước và lắp đặt vòi tưới tự động… để trồng rau nhót.
"Thời gian đầu trồng loại rau này gặp rất nhiều khó khăn, tôi lại không có kiến thức gì về việc trồng rau nhót. Thứ tôi có duy nhất chỉ là độ liều, tự hứa phải cố gắng làm được, nhất định sẽ làm được.
Mỗi kg rau nhót được bán với giá giao động từ 20.000- 25.000 đồng.
Một năm đầu dường như rau không phát triển được, lúc đầu cũng xanh tốt nhưng rồi lụi dần và chết. Tôi phải làm lại dường như từ đầu về hệ thống đất, nước, giống rồi độ ẩm, phân vi sinh... phải đến lần xuống giống thứ 4 rau mới thích ứng dần, phát triển tốt. Tôi vui mừng vì có được những sản phẩm đầu tiên", anh Quân chia sẻ.
Theo anh Quân, cây rau nhót mọc dại ngoài tự nhiên chỉ vào 2 tháng (tháng 1 và tháng 2 âm lịch) trong năm. Sau khi được thuần hoá, vườn rau nhót của anh Quân chu kỳ kéo dài đến 11 tháng. Tháng 9 âm lịch là thời điểm xuống giống. Khi cây non mọc lên thì đem gieo cấy, 3 tháng sau thì rau cho thu hoạch. Khi thu hoạch, chỉ cần dùng liềm cắt ngọn từ 5cm- 7cm rồi chăm bón thì cây sẽ tự mọc lớp chồi mới.
Không những phát triển kinh tế từ rau nhót, anh Quân còn tạo việc làm cho nhiều lao động tại địa phương từ mô hình này.
Để cây rau sinh trưởng, phát triển tốt và cho thu hoạch quanh năm, người trồng phải tuân thủ đặc tính tự nhiên của cây, bổ sung các chất hữu cơ như: Phân gà ủ chua, bã mắm lên men, tưới nước mặn…
Hiện rau nhót có thể chế biến thành các món như nộm, luộc chấm nước mắm, nấu canh hoặc xào chung với các loại thịt, hải sản… mang lại hương vị chua thanh mát nên ngày càng được thực khách ưa chuộng, nhất là các nhà hàng, khách sạn.
Rau nhót được chế biến thành nhiều món ăn như nộm, luộc chấm nước mắm, nấu canh hoặc xào chung với các loại thịt, hải sản.. trở thành một món đặc sản, thu hút thực khách.
Mỗi tháng anh Quân thu hoạch từ 3 - 5 tấn rau. Giá rau nhót thị trường giao động từ 20.000 đến 25.000/ kg. Sau khi trừ đi các chi phí cũng mang lại cho gia đình anh thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm.
Không những mang lại giá trị kinh tế cho gia đình, cánh đồng rau nhót của anh Quân còn tạo việc làm thường xuyên cho 6 lao động. Vào giai đoạn cao điểm như làm đất, trồng lứa rau mới... phải cần đến gần 20 lao động.
Cuối năm 2024, Hợp tác xã rau nhót của anh Quân được công nhận là sản phẩn Ocop.
Cuối năm 2024, Hợp tác xã rau nhót của anh Quân được công nhận là sản phẩn Ocop, đánh dấu thành quả cũng như nỗ lực của anh nông dân xứ Nghệ. Nhờ những luống rau nhót, kinh tế gia đình anh Quân ngày càng phát triển.
Không chỉ dừng lại ở việc thâm canh thành công, anh Quân đang lên kế hoạch hiện thực hóa về các ý tưởng sản phẩm sơ chế từ rau nhót nhằm tiếp cận nhiều hơn, rộng hơn từ các nhóm đối tượng khách hàng như rau nhót chế biến sẵn.
Hành trình khởi nghiệp từ việc thuần hoá cây rau nhót của anh Quân cũng là một minh chứng cho việc tận dụng nguồn ưu đãi từ thiên nhiên, mang lại giá trị đáng mong đợi./.
